Những quãng đời... bỏ đi
Khi được hỏi về lý do chơi ma túy, anh L.M.T. (SN 1985, ngụ xã Tân Mỹ, huyện Đức Hòa) thoáng nụ cười buồn rồi chậm rãi kể. Sinh ra trong gia đình tương đối khá giả, anh được cha mẹ cho lên TP.HCM đi học ngành Hàng không. Những tưởng tương lai sẽ rộng mở với chàng sinh viên “công tử” nhưng trong một lần đi chơi với bạn bè vào năm 2007, anh T. vướng vào ma túy đá. Hơn 10 năm sống với “nàng tiên nâu”, anh chẳng làm được gì có ích cho gia đình và xã hội, chỉ “đốt” tiền của cha mẹ để thỏa mãn cơn nghiện. Số tiền chi cho ma túy đá rất nhiều, gấp vài chục lần so với heroin.
Anh T. bùi ngùi chia sẻ: “Có lúc tôi không muốn nhớ lại những ngày tháng đó bởi tôi đã hoang phí tuổi trẻ của mình nhưng rồi tôi nghĩ, tôi cần nhớ để có động lực cai nghiện, để về với cha mẹ, báo hiếu cho ông bà. Nhìn những người tái nghiện, tôi cũng hơi sợ nhưng tôi sẽ quyết tâm”. Anh L.M.T. đang cụ thể hóa quyết tâm đó bằng việc học nghề nuôi cá trê để tận dụng các ao, hồ bỏ hoang ở quê nhà. Khi có công việc, anh sẽ tập trung làm, không giao du với bạn bè xấu, tránh nguy cơ tái nghiện.
Vốn là thợ may có tay nghề nhưng đổ vỡ hôn nhân, một mình nuôi 2 con nhỏ khiến chị L.T.M. (xã Phước Lợi, huyện Bến Lức) không gồng gánh nổi. Chị tìm đến Bình Dương làm tiếp viên trong các quán bar, karaoke. Không tránh được cám dỗ, chị M. từng bước lao vào “cái chết trắng”. Chị đã đi cai nghiện tại Bình Dương 1 lần nhưng về nhà lại tái nghiện. Nhớ về những ngày tháng đó, chị M. nghẹn ngào nói: “Tôi rất buồn và hối hận.
Nếu đổ lỗi vì cuộc sống thì cũng không hoàn toàn đúng, vì có nhiều chị em trong hoàn cảnh của tôi họ cũng sống được bằng nghề chân chính. Tôi rất nhớ các con, nhớ gia đình. Tôi giấu các con, nói là mình đi làm xa, dặn con ở nhà nhớ ngoan ngoãn. Ở đây, nhờ các chị em an ủi, chia sẻ, được cán bộ tạo điều kiện học tập, vui chơi nên tôi cũng nguôi ngoai phần nào”. Hiện tại, chị gửi con lớn bên nội, con nhỏ gửi bên ngoại. Chị đang nỗ lực cai nghiện để về với các con, bởi dù sao ông bà cũng không thể sát sao con cái bằng cha mẹ.
Khi hỏi những người nghiện ma túy lúc tỉnh táo, đa phần họ cho biết rằng, cảm giác “lâng lâng, phê phê” chỉ tồn tại thời gian ngắn. Giai đoạn sau đó, nếu không có thuốc thì cơ thể rất khó chịu.
Theo lời những cán bộ trong Cơ sở Cai nghiện ma túy Long An, có người vô trại nhiều tháng nhưng cơ thể ốm yếu, không lao động được; có trường hợp ban đêm không ngủ, chỉ ngồi nhìn bóng đèn hay vô nhà vệ sinh ngồi nói chuyện một mình; cũng có trường hợp ăn cơm trong vô thức, ăn cá chỉ ăn xương hay đứng trên thềm cao cứ nghĩ mình đang tắm sông rồi nhảy xuống;...
Đó là chưa kể đến người chơi ma túy lâu năm bị bệnh truyền nhiễm như lao, viêm gan B, HIV,... làm suy giảm hệ miễn dịch nghiêm trọng. Những hành động không bình thường diễn ra trong vô thức, lúc tỉnh táo, người bệnh không nhớ được. Nhiều học viên (HV) thấy “bóng dáng” mình khi bạn cùng phòng phát bệnh rồi “mắc cỡ”. Họ nhớ về quãng đời nghiện ngập đáng bỏ đi rồi quyết tâm cai nghiện để không vào trại nữa. Nhưng liệu có dễ dàng?
“Ai cho tao lương thiện?”
Đó là câu nói kinh điển trong tác phẩm Chí Phèo của nhà văn Nam Cao, là nỗi khắc khoải của xã hội trong việc mở ra con đường cho những người lỡ lầm đường lạc lối. Thực tế, rất nhiều người không tránh khỏi tâm lý e dè, sợ hãi đối với HV từ trại cai nghiện bước ra. Tuy nhiên, HV cai nghiện là bệnh nhân chứ không phải tội phạm. Giám đốc Cơ sở Cai nghiện ma túy Long An - Nguyễn Văn Cường khẳng định: “HV được cho ra trại 100% khỏi bệnh, tỉnh táo và khỏe mạnh”.
Người nữ khi từ trại cai nghiện về có nhiều thiệt thòi hơn nam, khi cái nhìn của xã hội dành cho họ cũng "khắt khe" hơn
Tại Cơ sở Cai nghiện ma túy Long An, tỷ lệ HV “nhập trại” năm 2024 tăng gần 100% so với năm 2023 là con số đáng báo động. Trong đó, rất nhiều trường hợp tái nghiện. Với kinh nghiệm nhiều năm công tác trong ngành phòng, chống ma túy tại huyện Bến Lức, cựu Trung tá Trần Vũ Bảo cho biết, để tránh tái nghiện, 50% là do ý chí HV, 50% còn lại là thái độ của gia đình và xã hội. Có những trường hợp, HV rất quyết tâm trong trại nhưng khi rời khỏi môi trường cách ly, tái hòa nhập cộng đồng thì nghiện trở lại. Do đó, nếu không có những giải pháp cụ thể thì việc cai nghiện giống như “bắt cóc bỏ dĩa”.
Muốn tránh trường hợp HV tái nghiện, việc “dọn đường” cho họ là rất cần thiết. Các cơ quan chức năng cần tạo môi trường trong lành, bài trừ, triệt xóa các tụ điểm ma túy, tránh cho HV có điều kiện giao du, kết nối với các đối tượng xấu. Địa phương cũng cần tạo điều kiện để HV sau khi về có thể phát huy các nghề đã học tại trại cai nghiện như nuôi cá trê, trồng nấm rơm, điện dân dụng, tránh để HV rơi vào tình trạng “vô công rỗi nghề”.
Thái độ, cách nhìn nhận với HV tái hòa nhập cộng đồng là điều hết sức quan trọng. HV là những người từng tổn thương nội tâm, nếu bị kỳ thị thì có khác nào xát muối vào vết thương của họ.
Đa phần những trường hợp tái nghiện đều do không thể chịu được ánh mắt kỳ thị của xã hội. Anh N.C.T. (phường 1, TP.Tân An) sử dụng ma túy năm 15 tuổi, đến nay 35 tuổi, anh vẫn còn trong trại vì tái nghiện nhiều lần. Anh T. tâm sự: “Về nhà sau khi cai nghiện lần đầu thành công, mọi người nhìn tôi với ánh mắt kỳ lắm. Ban đầu, tôi chỉ hơi buồn nhưng lâu ngày dài tháng thì cách đối xử của mọi người với tôi vẫn không khác khiến tôi buồn hơn. Tôi lại tụ tập bạn bè chơi và nghiện tiếp. Trong thâm tâm, tôi chỉ mong gia đình và xã hội nhìn nhận tôi là người biết lỗi và biết sửa lỗi, để tôi có thể làm ăn lương thiện. Xin đừng xa lánh tôi!”.
Trường hợp chị L.T.M. cũng thế. Lần đầu cai nghiện trở về, chị rất khó tiếp cận với mọi người. Họ đánh giá chị qua những hình xăm chi chít trong quá khứ, đánh giá chị với tư cách một người hư hỏng, ăn chơi, nghiện ngập. Điều đó khiến chị buồn và tiếp tục lâm vào con đường nghiện ngập.
Trong những trường hợp cai nghiện lần đầu, đa phần là những người trẻ ở độ tuổi khoảng 20. Họ đều có hoàn cảnh gia đình hoặc thiếu sự quan tâm của mẹ cha, mẹ cha ly hôn. Do đó, bậc làm cha mẹ nên dành thời gian để yêu thương, quan tâm con mình. Đó là cách phòng ma túy hiệu quả nhất.
Chúng ta có thể học các bác sĩ trong những trung tâm cai nghiện, quyết đoán, mạnh mẽ với trường hợp cá biệt; bao dung, thông cảm với người biết quay đầu./.
Theo Báo Long An Online
https://baolongan.vn/dung-ky-thi-nguoi-cai-nghien--a177118.html